आत्मस्वरूप

अभिमान

एखादा माणूस येतो, त्याची व्रते, त्याचे उपवास, त्याच्या तीर्थयात्रा, तो नित्य करीत असलेल्या पूजा-अर्चा, त्याचे भजन, या सर्वांचा मोठा अभिमान तो बाळगत असतो. मोठ्या अभिमानाने तो स्वतःला व्रती, याज्ञीक, पूजा करणारा भक्त, कर्ममार्गी म्हणवून घेत असतो. परंतु ज्याचा तो अभिमान धरतो आहे, ज्यांची गोष्ट तो करीत आहे; त्या सर्व गोष्टी कोणाच्या सत्तेने घडत आहेत याचा तो विचार करीत नाही. तो स्वतःच जर अस्तित्वात नसता तर कोण ही व्रते, पूजाअर्चा, तीर्थयात्रा, यज्ञयाग करु शकत असता? कोण नानात-हेचे कार्य, विचार, उपचारधर्म, पाळू शकत असता? या सर्वांचा आधार कोण आहे? त्या आधाराला म्हणजे स्वतःलाच तो पाहत नाही. ज्याच्यामुळे त्याला हे सर्व काही करता आले, त्या स्वतःलाच तो ओळखत नाही.

तो स्वतःच जर नसता तर कोण बरे या सर्व गोष्टी करु शकत असता? तो स्वतःच जर नसता तर कोण याचा अभिमान धारण करु शकत असता? या अभिमानाला धारण करणारा तो या अभिमानापेक्षा निराळा आहे. हा ज्ञानाचा, भक्तीचा, कर्ममार्गाचा अभिमान; हा प्रपंचाचा, व्यवहारिक कुशलतेचा अभिमान, परमार्थाचा अभिमान, हा बुद्धीकुशलतेचा अभिमान; या अभिमानाला धारण करणारा, प्रगट करणारा आणि वेळप्रसंगी या अभिमानाला तुच्छ लेखून स्वतःच्या स्वरुपाचे गुणगान करणारा तू वेगळाच आहे.

ज्याने हा अभिमान धारण केला आहे, ज्याने हा भावभावनांचा कल्लोळ स्वतःवर प्रगट केला आहे, स्वतःला त्याखाली झाकून घेतले, आणि नुसताच अभिमानाचा भास आणि तो सुद्धा स्वतःच्याच ठायी उत्पन्न केलेला आहे तो स्वतःला पाहत नाही म्हणून यांचा गुलाम झालेला आहे. म्हणून यांच्या तावडीमध्ये गेलेला आहे. म्हणून आधी तू स्वतःचा विचार कर. या ज्ञानाचा, विचारांचा, विकारांचा, नानात-हेच्या भक्तीभावनांचा, कर्ममार्गाचा, सर्व धर्माचा तू विचार करु नकोस. यांची भिडमुर्वत तू ठेवू नकोस.

‘‘सर्वधर्मान्परित्यज्य मामेकं शरणं व्रज। अहं त्वां सर्वपापेभ्यो मोक्षयिष्यामि मा शुचः‘‘।।
सर्व धर्माधर्माचा म्हणजे त्यांना कारणीभूत असणा-या अज्ञानाचा त्याग करून, तू मला एकट्यालाच शरण ये. म्हणजे मी तुला सर्व पापांपासून मुक्त करीन. तू शोक करू नकोस. तो पुकारतो आहे मला एकट्यालाच शरण ये. अरे, या नाना भावभावनांच्या, वृत्तींच्या, कल्पनेच्या, विचारांच्या आहारी तू जावू नको. ये! ये, माझ्याकडे ये. यांच्याकडे पाठ फिरव. यांच्याकडे वळू नकोस. यांच्या आहारी जावू नकोस, माझ्याकडे मुख वळव आणि माझ्यातच येऊन मिळ. माझ्यापेक्षा तू भिन्न राहू नकोस. माझ्याशी एकरुप हो, मला ओळख! माझ्याशी एकरुप होशील म्हणजेच मी तुला सापडेल. म्हणजेच तू मला जाणू शकशील.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

 वास्तव ज्या ठिकाणी तुमच्या शरीराची, भावभावनांची उंची व्यर्थ ठरते आणि तुम्ही स्वतः संग्रहीत केलेल्या विचारांची उंची सुद्धा ज्या ठिकाणी व्यर्थ ठरते अशी ही ब्रम्हस्थिती आहे. तुमचा अभोगीपणा, भक्तपणा, ज्ञानीपणा, तुमचा अभिमान, या अभिमानाची उंची कुचकामी आहे. या स्थितीच्या ठिकाणी तिला काही किंमत नाही. ही अन्नरसासारखी पुष्टीदायक नाही तर बचनागासारखी प्राणघातक आहे म्हणून हा अभिमान नको. आपल्या सूर्यपणाचा अभिमान धरला नाही म्हणून तो का सूर्य नसतो? तो सूर्यच असतो. पूर्वीही होता. स्मरणाच्या कालीही होता आणि स्मरण नसते तरीही तो सूर्यच आहे. तसे तुमचे स्वाभाविक ब्रम्हपण आहे. हे शरीर असतानाही ते आहे आणि हे शरीर नसतानाही ते आहे. या मनाचा उदय झालेला असतानाही ते आहे. हा ज्ञानाचा विचार प्रगट झालेला असतानाही ते आहे आणि अज्ञानाची निवृत्ती झालेली नसली तरीसुद्धा ते आहे. आपण ब्रम्ह आहोत हे स्मरण केले म्हणजे ब्रम्ह होतो असे नव्हे. तर आधीपासूनच आपण ते असतो. शरीर जीवंत असले तरी आपण ब्रम्ह म्हणूनच आहोत. आपली चैतन्यता अविछिन्न, अपार, आणि ओतप्रोत अशी आहे. एका देशात, एकाच काली असणारी एकाच वस्तूत असणारी अशी ही स्थिती ...
Read more
 विचारांची उंची येथे आहे मी हा कोण? याचा करावा विचार असे ते म्हणतात. सद्गुरू आपल्याला विचार करा असे म्हणतात. ध्यान-धारणा  करा, पूजा-अर्चा करा, भक्ती-भजन करा, तिर्थयात्रा, व्रत, उपवास करा असे ते म्हणत नाहीत. तर विचार करा असेच ते म्हणतात. म्हणजे विचाराने आपली आपल्याला ओळख करुन घ्या. आपले रुप आपण आरशामध्ये पाहतो. आपण काळे का गोरे, नकटे का चांगल्या नाकाचे हे आपण आरशामध्ये पाहून आपल्याला उमगतो. नंतर मग तो आरसा आपण बाजूला ठेवून देतो. त्याप्रमाणे विचाराने तुम्ही स्वतःला ओळखा नंतर तो विचार आरशाप्रमाणे बाजूला करता येत नाही तर स्वतः मध्येच मिळवून घ्या.  खलील जिब्रानला आपल्या भटकंतीमध्ये एक भटका भेटला. तो प्रवासी खूपच उंच होता, त्या भटक्याला वाटायचे की या जगातील सर्व प्राणिमात्र फार फार खुजे आहेत आणि मी फार फार उंच आहे. हे माझ्या कमरेपर्यंतही येऊ शकत नाहीत एवढे ते खुजे आहेतदिवसेंदिवस तो अधिकच उंच झाला. सर्व वृक्षादिकसुद्धा त्याच्यापेक्षा ठेंगणे ठरले. त्याहूनही तो अधिक उंच झाला. मेघादिकही त्याच्यापेक्षा खालीच राहिले. माझी तुम्हाला हीच विनंती आहे की तुम्ही असे उंच होऊ नका, तसेच खुजेसु...
Read more
 अभंग स्वरूप एकदा तुम्ही जगाला पाहत असता आणि लगेच आपल्या उंचीला पाहत असता. दोहोंमध्ये तुम्हाला भेद दिसतो. या जगाचे अंतरंग स्वरुप तुम्ही झालाच नाही, म्हणून तुम्हाला तुमची उंची ही जाणवते आहे. या उंचीची जाणिव मिळवून घ्या आणि त्या अंतरात्म्याशी, त्या जगद्अंतराशी, त्या स्वरुपाशी अभंग एकतेचा आनंद तुम्ही शिल्लक राहू देवू नका. तो ही आपल्या ठाई तुम्ही मिळवून घ्या. त्या निर्विकल्प स्थितीमध्ये नाही उंचपणा, नाही ठेंगूपणा, नाही जग, नाही जगामध्ये उंच असणारी एखादी व्यक्ती. त्या ठिकाणी कोणताही संकल्प-विकल्प नाही. अशी ती निर्विकल्प स्थिती आपली आपल्याच ठिकाणी जेव्हा ब्रम्हपणाने स्फुरते तेव्हा तुमच्यासकट सर्व विश्र्वाचे नामरुप नाहिसे होते. त्या नामरुपाच्या आतमध्ये दडलेले तुमचे स्वस्वरुप हेच तुमचे विश्व होऊन गेलेले असते. हाच चैतन्याचा विलास होय.  त्याकाली जग हे जग न वाटता ब्रम्हरुपाने चैतन्याचा विलास म्हणूनच आणि त्याच्याशी आपली स्वाभाविक एकता राहूनच आपल्याला प्रगट असते. या ठिकाणी तुम्ही पाहणारे नाही आणि तुम्ही ज्याला पाहता अशी एखादी दृष्य वस्तुसुद्धाशिल्लक राहिलेली नाही. दृष्य आणि ते पाहणारा देखण...
Read more